เสริมหล่อให้ PRS SE ด้วยลูกบิดวินเทจ
ผมเป็นคนเล่นกีตาร์ที่ไม่ใช่แค่เล่นอย่างเดียว แต่ยังชอบโมดิฟาย ชอบเปลี่ยนนั่นปรับนี่ต่างๆ นานา เพื่อหาคำตอบให้กับบางอย่างที่ผมสงสัยหรือตั้งสมมติฐานเอาไว้ว่าถ้าเปลี่ยนอันนี้ให้เป็นอันนั้นแล้วเสียงหรือการใช้งานจะเปลี่ยนไปเป็นอันโน้น ฯลฯ สนุกดี ฮ่าๆๆ สำหรับโปรเจคท์โมดิฟายล่าสุด ผมทดลองกับ PRS SE 245 ปี 2017 ที่ซื้อมาจากร้าน Music Collection กีตาร์ PRS รุ่นนี้ออกแบบภายใต้แรงบันดาลใจที่ไม่ต้องบอกก็รู้ว่าคือ Gibson Les Paul แต่ปรับดีไซน์และสุ้มเสียงใหม่ในแบบฉบับของ Paul Reed Smith ด้วยบอดี้มาฮอกกานีหนาเตอะ และคอมาฮอกกานีอวบๆ สเกลสั้นแค่ 24.5 นิ้ว พร้อมปิคอัพโทน hot vintage จิกๆ
อย่างไรก็ดี จากความชอบส่วนตัวที่มีต่อกีตาร์ PRS SC 245 core USA เวอร์ชันแรก บวกกับประสบการณ์ที่ได้ลองตัวจริงแล้วรู้สึกประทับใจ ทำให้ผมสงสัยว่า สมมติถ้าเปลี่ยนลูกบิดให้เป็นแบบวินเทจเหมือน 245 USA เป็นไปได้หรือไม่ว่าเสียงอาจจะดีขึ้น ใสขึ้น สะอาดขึ้น ฯลฯ 555 ของแบบนี้หาตำราที่ไหนอ่านก็ไม่เจอ ในเมื่ออยากรู้ก็เลยสั่งอะไหล่มาติดดูเองเลยดีกว่า
แต่ไม่ว่ามันจะเปลี่ยนโทนหรือไม่อย่างไร สิ่งที่คิดไว้คือ กีตาร์ PRS ทรง Singlecut ลุคมันเหมาะกับลูกบิดแบบนี้มากกว่าลูกบิดใบเหล็ก เปลี่ยนแล้วท่าจะสวย เบื้องต้นคือต้องการเรื่องนี้ด้วยแหละครับ ฮ่าๆๆ
- สิ่งที่ควรทราบก่อนเปลี่ยนลูกบิด
- สิ่งที่ต้องใช้ และราคา
- ขั้นตอนการติดตั้ง
- เสร็จงาน
- เปลี่ยนแล้ว เสียงเปลี่ยนมั้ย?
- สรุป
1. สิ่งที่ควรทราบก่อนเปลี่ยนลูกบิด
สิ่งที่มือใหม่อยากโม ต้องรู้ คือ ลูกบิดกีตาร์ในโลกนี้มีหลายมาตรฐาน ไม่ใช่ว่ากีตาร์ทุกตัวจะสามารถถอดลูกบิดเดิมแล้วใส่ลูกบิดใหม่ได้เลย แต่ละผู้ผลิตก็จะมีมาตรฐานที่แตกต่างกันออกไป โดยอาจจะต่างรูปทรงหรือต่างจุดยึด
สำหรับกรณีของ PRS SE ณ ปัจจุบัน (ปี2021) มีการใช้งานลูกบิด 2 แบบ คือ
- แบบที่มีรูใส่สกรูยึดลูกบิด เอียงทำมุม 45 องศาจากเสาลูกบิด โดยรูสกรูเฉียงลงมาด้านล่าง (เมื่อวางกีตาร์ในแนวตั้ง เอาหัวกีตาร์ขึ้นด้านบน) เส้นผ่าศูนย์กลางโคนเสาลูกบิด 10 มิลลิเมตร และมีปั๊มนูนโลโก้ PRS แบบตัวบล็อคด้านหลัง เป็นดีไซน์แรกเริ่มที่กีตาร์ SE ใช้มาโดยตลอด และติดตั้งมากับกีตาร์ SE เกือบทุกรุ่น เช่น SE Custom, SE 245, SE Tremonti, SE Standard, SE Santana ฯลฯ รวมถึงกีตาร์โปร่ง SE เกือบทุกรุ่น ลูกบิดแบบนี้ผลิตโดยบริษัท Han Chang ของเกาหลี เมื่อแกะลูกบิด SE ชนิดนี้มาพลิกดูข้างใต้ จะเห็นโลโก้ HC ปั๊มนูนเอาไว้
- แบบวินเทจสไตล์ที่ Gibson ใช้ คือใบเป็นพลาสติกทรงดอกทิวลิป รูยึดสกรูมี 2 รู อยู่ตรงแนวเส้นผ่าศูนย์กลางเสาลูกบิดทั้งด้านบนและด้านล่าง เส้นผ่าศูนย์กลางเสา 6.35 มิลลิเมตร (1/4 นิ้ว ตามมาตรฐานหน่วยวัดแบบ Imperial) ไม่ปั๊มโลโก้ PRS SE ที่ใช้ลูกบิดแบบนี้ได้แก่ SE Bernie Marsden, SE Paul’s Guitar
อย่างที่ผมได้บอกไปข้างต้น นอกจากรูสกรูติดตั้งอยู่คนละตำแหน่งแถมมีจำนวนไม่เท่ากันแล้ว เส้นผ่าศูนย์กลางเสาลูกบิด ก็ยังต่างกันมากถึง 3 มิลกว่าๆ ถ้าดูจากข้อมูลสเปคพวกนี้ เชื่อว่าหลายๆคนคงสรุปว่า ใส่ไม่ได้ ใช่มั้ยครับ แต่ผมจะพิสูจน์ว่ามันเป็นไปได้ และงานออกมาสวยด้วย ทำอย่างไรนั้น ตามมาครับ
2. สิ่งที่ต้องใช้ และราคา
อะไหล่ใหม่ที่ผมสั่ง และเครื่องมือที่ผมใช้ ได้แก่
- ชุดลูกบิดวินเทจของ Gotoh รุ่น SD90 ไม่ล็อกสาย (ถ้าเป็นแบบล็อกสายจะมีรหัส MG-T ต่อท้าย) ราคา 1100-1300 บาท แล้วแต่ร้าน
- ตาไก่สำหรับแปลงขนาดรูเสาลูกบิด ลดเส้นผ่าศูนย์กลาง 10 มิลให้เหลือ 6.35 มิล จำนวน 1 ชุด (6อัน) ราคา 600 บาท
- ไขควงไฟฟ้าแบบปรับความเร็วรอบได้ สำหรับใช้เจาะรูสกรูใหม่
- ไขควงแฉก
- ประแจปากตายเบอร์ 10
3. ขั้นตอนการติดตั้ง
ขั้นตอนก็ไม่มีอะไรมากครับ
- เอาลูกบิดเดิมออก โดยเริ่มจากถอดสายออกให้หมด ใช้ประแจเบอร์ 10 ขันน็อตที่ยึดลูดบิดแต่ละลูกจากด้านหน้า แล้วใช้ไขควงหรือไขควงไฟฟ้า ขันปลดสกรูด้านหลัง จนเหลือแต่หัวกีตาร์โล่งๆ
- เสร็จแล้วเอาตาไก่ชุดแปลงมาสวมลงไปในรูเสา ขั้นตอนนี้ผมสังเกตว่า รูฝั่งสาย 1-3 จะหลวมกว่าฝั่งสาย 4-6 เล็กน้อย เวลาคว่ำหน้ากีตาร์ลงเพื่อจะใส่ลูกบิด ตาไก่ฝั่งสาย 1-3 จะร่วงลงมา ผมจึงทยอยสวมตาไก่แล้วติดตั้งลูกบิดไปทีละลูก
- วิธีใส่ลูกบิด อันนี้มีทริคนิดหน่อย อย่างที่ผมบอกไปว่ารูลูกบิดและจำนวนรูมันไม่ตรงกัน แต่เชื่อหรือไม่ เราสามารถติดตั้งลูกบิดวินเทจโดยขยับแป้นฐานด้านหลังเล็กน้อยให้มัน บังรูสกรูเดิมได้ มันอาจจะเอียงไป 1-2 องศา และอาจมีบ้างที่เห็นรูสกรูเก่า แต่มันจะไม่ชัดเจนจนน่าเกลียดแต่อย่างใด ผมก็ค่อยๆขยับจนได้มุมที่ลงตัวที่สุดแล้วจับลูกบิดให้อยู่กับที่ แล้วใช้ไขควงไฟฟ้าซึ่งใส่หัวแฉกรอไว้แล้ว ทำการขันสกรูเข้าช้าๆ จนเมื่อหัวสกรูจมไปจนใกล้สุดแล้วจึงหยุด แล้วเปลี่ยนไปใช้ไขควงธรรมดาขันด้วยมือต่อ ที่ไม่ใช้ไขควงไฟฟ้าขันจนสุด ก็เพื่อป้องกันไม่ให้หัวสกรูพังจากแรงบิดมหาศาลของไขควงไฟฟ้านั่นเองครับ
4. เสร็จงาน
เมื่อติดตั้งจนครบ เสร็จแล้วเราก็จะได้แบบนี้ครับ ถ้าสังเกตดีๆจะเห็นว่าลูกบิดไม่ได้ตั้งตรง 90 องศาซะทีเดียว แต่ก็ไม่ได้เอียงจนน่าเกลีด และที่สำคัญ มองแทบไม่เห็นรูสกรูของลูกบิดเดิม ส่วนตัวผมพอใจกับผลงานที่ได้ มากๆ
5. เปลี่ยนลูกบิดแล้ว เสียงเปลี่ยนมั้ย?
อันนี้ก็เป็นเรื่องนึงที่ผมอยากรู้ เลยอัดคลิปไว้ทั้งก่อนเปลี่ยนและหลังเปลี่ยนลูกบิด โดยใช้สายชุดเดิม ตั้งค่าแอมป์และเอฟเฟคท์เท่าเดิม กล้องตัวเดิม ตั้งกล้องไว้จุดเดิม
ผลการทดสอบ มันก็ฟังความแตกต่างยากอยู่นะครับ อีกอย่างด้วยช่วงเวลาที่ผมใช้ระหว่างติดตั้งประมาณชั่วโมงนึงผมอาจจำเสียงตอนก่อนเปลี่ยนลูกบิดได้ไม่ 100% แต่ถ้าผมไม่ได้คิดไปเอง ผมมีความรู้สึกว่า ลูกบิดเดิมให้เสียงย่านแหลมที่ชัดกว่า เคลียร์กว่า การตอบสนองดีกว่าชุดใหม่เล็กน้อย เล็กน้อยจริงๆ แต่ก็เป็นอะไรที่ผิดคาดมากๆ เพราะผมตั้งสมมติฐานไว้ว่าลูกบิดวินเทจจะช่วยให้เสียงใสขึ้น ชัดขึ้นจากการที่มวลโลหะน้อยกว่า ผมไม่แน่ใจว่าเพราะอะไรกันแน่ แต่สันนิษฐานไว้ดังนี้
- ลูกบิดวินเทจที่ใช้นั้น แม้จะเป็นแบรนด์ชั้นนำอย่าง Gotoh (ผลิตในญี่ปุ่น) แต่ความเฟิร์มของโครงสร้างก็ไม่ได้เป๊ะอะไรมากมาย คือผมสามารถจับเสาแล้วโยกไปมาได้นิดหน่อย มันไม่ได้แน่นเป๊ะอะไรซะทีเดียว เป็นไปได้ว่า string vibration จะเริ่มสูญเสียไปตรงนี้ ตรงกันข้าม ลูกบิดเกาหลีคู่ตัวยังแน่นกว่านิดหน่อย ตรงนี้ส่วนตัวผมไม่อยากโทษแบรนด์ Gotoh นะครับ เพราะเคยใช้ของเขามาเยอะแล้วไม่เคยผิดหวัง แต่มองว่าลูกบิดดีไซน์วินเทจเองต่างหาก ที่เป็นตัวการ
- การ retrofit ลูกบิดเก่ามาใส่กีตาร์ใหม่ โดยมีตัวแปลง การมีตัวแปลงคั่นกลางระหว่างลูกบิดกับกีตาร์ ชัดเจนว่าไม่น่าเป็นผลดีอยู่แล้วเมื่อเทียบกับกีตาร์ที่เจารูเสามาให้ใส่ลูฏบิดวินเทจโดยตรงจากโรงงาน ผมเชื่อว่ามีความเป็นไปได้สูงมากที่ string vibration จะสูญเสียไปกับตัวกลางพวกนี้ ยิ่งจากที่ผมพบว่าตาไก่สาย 1-3 จะหลวมกว่า 4-6 นิดหน่อย ยิ่งน่าคิดว่าการถ่ายทอดแรงสั่นสะเทือนก็ยิ่งตกหล่นตามไปด้วย
- ผมอาจติดตั้งไม่แน่นหนาพอ? แต่จากที่ผมขันสกรูด้วยมือ ก็รู้สึกว่า ถ้าจะให้แน่นกว่านั้นคงเสี่ยงเกิดความเสียหาย เพราะเกลียวในไม้จะหวานเอาได้ง่ายๆ
- หรือทั้งหมดที่ว่ามา ผมอาจคิดไปเองและเข้าใจผิดจาก human error? เพราะต่อให้มีความต่างจริง ก็ไม่ได้มากมายอะไรชนิดที่เปลี่ยนโทนกีตาร์ไปจนรู้สึกได้
6. สรุป
จากที่ผมได้ติดตั้งลูกบิดวินเทจของ Gotoh SD90 กับกีตาร์ PRS SE 245 ผมพอใจ 10/10 ในเรื่องของความสวยงาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่มันสามารถติดตั้งทับรอยลูกบิดเดิมได้โดยไม่เห็นรอยเดิม แต่ก็มีความรู้สึกค้างคาใจเล็กๆ จากเสียงที่เปลี่ยนไปนิดหน่อย (ถ้าผมไม่ได้รู้สึกไปเอง) แม้มันจะไม่มาก แต่ก็กระทบต่อเสียงที่ทำให้ผมชอบจนตัดสินใจซื้อกีตาร์ตัวนี้จากร้าน
แต่ถามว่าแล้วผมจะเปลี่ยนคืนไหม? คงไม่ เพราะความต่างทางเสียงที่ว่ามานั้น ไม่ได้มากมายอะไรเมื่อเทียบกับความพึงพอใจในหน้าตา อีกอย่าง ยังไงผมก็มีโปรเจคท์ที่จะทดลองเปลี่ยนปิคอัพที่ดีกว่าปิคอัพคู่ตัวอยู่แล้วในอนาคต ดังนั้นสำหรับผมจึงให้ผ่าน สำหรับโปรเจคท์เปลี่ยนลูกบิดครั้งนี้
อย่างไรก็ดี ผมไม่แนะนำให้ทำตามผมนะครับ เพราะมันไม่จำเป็น และสำหรับผลลัพธ์ที่ได้ มันอาจไม่คุ้มเสียสำหรับใครหลายๆคนก็เป็นได้ อีกอย่างงานโมแบบนี้เป็นงานที่ทำให้เกิดร่องรอยถาวรบนตัวกีตาร์ เปลี่ยนแล้วต้องเปลี่ยนเลย ถ้ากลับไปใช้ของเดิมก็จะเห็นรอยที่เจาะใหม่ ดังนั้นขอให้ไตร่ตรองดีๆ ก่อนตัดสินใจ ส่วนผม สาย DIY เรื่องแค่นี้ผมไม่แคร์ครับ ถือว่าได้ประสบการณ์ อิๆ
ผมมีกลุ่ม Facebook ชื่อ PRS Thailand ไว้แชร์ความรู้ ซื้อ-ขาย อวดกีตาร์ PRS สนใจเข้าร่วมกลุ่ม คลิกเลย